पाण्याचे उपसंवहन (Water Percolation) या विज्ञान प्रकल्पाविषयी सविस्तर माहिती
प्रकल्पाचे उद्दिष्ट:
पाण्याचा प्रवाह जमिनीत कसा होतो, वेगवेगळ्या प्रकारच्या जमिनींची पाण्याचे शोषण करण्याची क्षमता कशी असते, याचा अभ्यास करणे.
साहित्य:
- पारदर्शक प्लास्टिकच्या किंवा काचेच्या बाटल्या
- वाळू, चिकणमाती, गवत, माती
- पाणी
- बारीक जाळी (फिल्टरसाठी)
- पाण्याचा मोजण्यासाठी ग्लास किंवा बाटली
प्रक्रिया:
-
जमिनीच्या थरांची तयारी:
- बाटल्या तळाशी कापून घ्या.
- प्रत्येक बाटलीत वेगवेगळ्या प्रकारची सामग्री (जसे वाळू, चिकणमाती, गवत घालून माती) भरा.
-
पाण्याचा प्रयोग:
- बाटल्या एका स्टँडवर ठेवा, त्यांच्या तळाशी मोजणाऱ्या ग्लासेस ठेवा.
- प्रत्येक बाटलीत समान प्रमाणात पाणी ओता.
-
पाणी साठवणूक व निचरा:
- पाण्याचा जमिनीतून प्रवाह कसा होतो हे निरीक्षण करा.
- मोजून घ्या की प्रत्येक प्रकारच्या जमिनीतून किती पाणी खाली साचते.
-
निष्कर्ष काढणे:
- चिकणमातीचे पाणी शोषून घेण्याचे प्रमाण कमी असते, वाळूचे अधिक असते.
- पाणी जमिनीतून कशा प्रकारे झिरपते आणि ते जलस्रोतांपर्यंत पोहोचते, याचे प्रत्यक्ष उदाहरण मिळेल.
वैज्ञानिक महत्त्व:
- जमिनीच्या प्रकारावर पाण्याचा साठा अवलंबून असतो.
- जलसंवर्धनासाठी कोणत्या जमिनीचा अधिक उपयोग होऊ शकतो याचा अभ्यास करता येतो.
- उपसंवहन प्रक्रियेतून भूगर्भीय जलस्रोतांचा अभ्यास करता येतो.
प्रयोगाचे संभाव्य विस्तारीकरण:
- वेगवेगळ्या प्रकारच्या रसायनांच्या प्रभावाचे निरीक्षण.
- गवत व माती यांचा जलशोषण क्षमतेवर प्रभाव.
टीप: हा प्रकल्प शाळेतील विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त असून, तो सादरीकरणासाठी आकर्षक आणि प्रभावी ठरतो.
 या विज्ञान प्रकल्पाविषयी सविस्तर माहिती){kind=link}
0 Comments