पाणी उकळण्याचे तापमान मोजणे (Boiling Point of Water) या विज्ञान प्रकल्पाविषयी माहिती

 पाणी उकळण्याचे तापमान मोजणे (Boiling Point of Water) या विज्ञान प्रकल्पाविषयी माहिती

प्रकल्पाचे उद्दिष्ट:

• पाण्याचे उकळण्याचे तापमान मोजणे आणि विविध घटकांचा (जसे उंची, दाब, किंवा इतर पदार्थांचे मिश्रण) तापमानावर होणारा परिणाम समजणे.

---

साहित्य:

1. एक काचेचा किंवा धातूचा भांडे
2. पाणी
3. थर्मामीटर (100°C किंवा त्याहून अधिक मोजण्याची क्षमता असलेला)
4. स्टोव्ह किंवा गॅस बर्नर
5. स्टँड आणि क्लॅम्प (थर्मामीटर स्थिर ठेवण्यासाठी)
6. वेळ मोजण्यासाठी स्टॉपवॉच (पर्यायी)
7. विविध ठिकाणाहून आणलेले पाणी (तुलनासाठी)

---

प्रक्रिया:

1. पाण्याचे प्रमाण भरणे:

   • एका भांड्यात 500 मि.ली. पाणी घ्या.

2. थर्मामीटर सेट करणे:

   • थर्मामीटरला स्टँड आणि क्लॅम्पच्या मदतीने भांड्यात बुडवा, पण थर्मामीटर भांड्याच्या तळाशी लागणार नाही याची खात्री करा.

3. पाणी गरम करणे:

   • गॅस बर्नर किंवा स्टोव्ह चालू करा आणि पाणी गरम करायला सुरुवात करा.
   • पाण्याच्या तापमानात होणारे बदल दर 30 सेकंदांनी नोंदवा.

4. उकळण्याचा बिंदू ओळखणे:

   • पाण्याच्या पृष्ठभागावर बुडबुडे तयार होतात आणि ते नियमितपणे फुटू लागतात, तेव्हा पाणी उकळत आहे असे समजले जाते.
   • थर्मामीटरवर दिसणारे तापमान नोंदवा.

5. परिस्थितीनुसार परीक्षण:

   • पाण्यात मीठ किंवा साखर घालून पुन्हा उकळून पाहा.
   • उंच ठिकाणी (उदा. टेकड्यांवर) उकळण्याचे तापमान कमी होते, हे दर्शवा.

---

वैज्ञानिक स्पष्टीकरण:

• पाणी 100°C (समुद्रसपाटीवर) उकळते, परंतु वायुमंडलीय दाब कमी असल्यास (उंच ठिकाणी) तापमान कमी होते.
• पाण्यात मिसळलेले पदार्थ (जसे मीठ) पाण्याचे उकळण्याचे तापमान वाढवतात, कारण त्यांचा परिणाम दाबावर होतो.

---

निष्कर्ष:

• उकळण्याचा बिंदू वायुमंडलीय दाब, उंची, आणि मिश्रित पदार्थांवर अवलंबून असतो.
• हा प्रयोग तापमान, उष्णतेचे प्रभाव, आणि वायुमंडलीय दाबाचे विज्ञान समजण्यासाठी उपयुक्त आहे.

---

टीप:

• थर्मामीटर हाताळताना काळजी घ्या.
• पाणी उकळताना त्याचा उष्णतेमुळे होणारा परिणाम टाळण्यासाठी दूर रहा.